تیروئید و پاراتیروئید

۱. هیپوتالاموس
این غده، دستگاه هورمونی را به سیستم عصبی مرتبط می‌کند. وظیفه اصلی آن این است که شروع یا توقف هورمون‌‌ها را به وسیله غده هیپوفیز را کنترل کند. هیپوتالاموس در زیر سطح مغز واقع شده است. وظایف این غده متعدد است اما در تنظیم دمای بدن، احساس گرسنگی و تشنگی و تنظیم تنفس نقش مهمی دارد.

محل دقیق: هیپوتالاموس در سطح زیرین مغز قرار گرفته است. این غده دقیقا در زیر تالاموس و بالای غده هیپوفیز واقع شده و به وسیله یک ساقه به هیپوفیز متصل است.
۲. هیپوفیز
هیپوفیز اصلی‌ترین غده در دستگاه هورمونی است. این غده از اطلاعاتی که از مغز دریافت کرده استفاده می‌کند و به بقیه غده‌ها دستور می‌دهد که چه کار کنند. این غده هورمون‌های مهم مختلفی تولید می‌کند. هورمون رشد، هورمون پرولاکتین که به مادران شیرده برای تولید شیر کمک می‌کند و هورمون لوتئینزه که باعث تولید استروژن در زنان و تستسترون در مردان می‌شود.

محل دقیق: غده هیپوفیز در مرکز جمجمه و پایین‌تر از هیپوتالاموس و پشت پل مغزی قرار دارد. این غده توسط استخوان پروانه‌ای که یکی از استخوان‌های کف جمجمه انسان است،‌ محافظت می‌شود.
۳. صنوبری (پینه‌آل)
غده صنوبری یا پینه‌آل، یک هورمون به نام ملاتونین و یک ماده شیمیایی به نام سروتونین تولید می‌کند. این مواد به بدن شما کمک می‌کند تا برای خوابیدن آماده شود. سایر کارکرد‌های این غده هنوز کاملا مشخص نیست.

محل دقیق: غده صنوبری در سقف مغز میانی، در اپی‌تالاموس، در نزدیکی مرکز مغز، بین دو نیم کره و در نزدیکی شیاری که در آن جا دو نیمه تالاموس به هم متصل می‌شوند، قرار دارد.
۴. تیروئید و پاراتیروئید
این غده باعث ایجاد هورمون تیروئید می‌شود که سوخت و ساز بدن را کنترل می‌کند. هورمون‌های اصلی تیروئید تی-۳، تی-۴ و کلسی تونین هستند. کلسی‌تونین باعث افزایش رسوب کلسیم در استخوان‌ها می‌شود، در نتیجه غلظت کلسیم در خون را کاهش می‌دهد. اگر این غده به اندازه کافی هورمون تولید نکند (بیماری کم کاری تیروئید)، همه چیز به آرامی اتفاق می‌افتد؛ ممکن است ضربان قلب شما کاهش یابد، به یبوست مبتلا و دچار اضافه وزن شوید. اگر این غده زیادی هورمون تولید کند (بیماری پرکاری تیروئید)، همه چیز سریع‌تر می‌شود؛ ممکن است مبتلا به اسهال شوید و بدون اینکه بخواهید، وزنتان کاهش یابد.

محل دقیق: این غده در قسمت عرضی حنجره و جلوی گلو قرار دارد.
نکته: پاراتیروئید مجموعه‌ای از چهار غده کوچک در پشت تیروئید شماست. آن‌ها برای سلامت استخوان اهمیت دارند. این غده‌ها میزان کلسیم و فسفر شما را کنترل می‌کنند.
۵. تیموس
این غده گلبول‌های سفیدی به نام لفوسیت تی می‌سازد که با عفونت مبارزه می‌کنند و برای رشد سیستم ایمنی کودکان ضروری است. البته لنفوسیت‌های تی نابالغ پس از ساخته شدن در مغز استخوان به تیموس می‌روند، سپس در تیموس به لنفوسیت تی بالغ تبدیل می‌شوند. بنابراین تیموس لنفوسیت تولید نمی‌کند، بلکه آن‌ها را بالغ می کند. این غده پس از بلوغ شروع به کوچک شدن می‌کند.

محل دقیق: غده تیموس دقیقا در پشت جناغ و جلوی نای قرار دارد. محل این غده بین ریه‌ها است.
۶. غدد فوق کلیوی
این غده‌ها با عنوان غده‌های سازنده هورمون آدرنالین (اپی نفرین) است، شناخته شده اند. یک غده فوق کلیوی دارای دو بخش است؛ بخش قشری و بخش مرکزی. هورمون‌های مختلف بخش قشری در سوخت و ساز پتاسیم و سدیم، متابولیسم مواد قندی و چربی‌ها و پروتئین‌ها نقش دارند. مهمترین هورمون‌های غده فوق کلیه کورتیزول و آلدسترون است. هورمون آدرنالین نیز از بخش مرکزی این غده ترشح می‌شود. این هورمون‌ها در مواقع استرس و تنش‌های ناگهانی جسمی یا ذهنی به کمک بدن می‌آیند. همچنین این دو غده کورتیکواستروئید‌ها را ایجاد می‌کنند. این‌ها هورمون‌هایی هستند که بر متابولیسم و عملکرد جنسی شما تاثیر می‌گذارند.

محل دقیق: این غده‌ها در بالای کلیه‌ها قرار دارند و دقیقا به زیر پرده دیافراگم شکم چسبیده اند.
۷. پانکراس
پانکراس (لوزالمعده) غده‌ای کشیده است که قسمتی از هر دو سیستم گوارشی و دستگاه هورمونی محسوب می‌شود. بنابراین هم یک غده درون‌ریز است و هم یک غده برون‌ریز. سلول‌هایی به نام جزایر لانگرهانس بخش درون‌ریز پانکراس را تشکیل می‌دهند. مهمترین هورمون‌های این غده انسولین و گلوکاگون است. قسمت برون‌ریز پانکراس، آنزیم‌های گوارشی تجزیه کننده غذا را می‌سازند. این غده باعث می‌شود تا از میزان دقیق شکر موجود در جریان خون و سلول‌ها مطمئن شوید. اگر بدن شما انسولین تولید نکند، این مورد برای افراد مبتلا به دیابت نوع یک است، میزان قند خون شما می‌تواند به طرز خطرناکی بالا برود. در دیابت نوع ۲، پانکراس معمولا مقداری انسولین تولید می‌کند، اما میزان آن کافی نیست.

محل دقیق: غده پانکراس در انسان در قسمت فوقانی حفره شکمی و پشت معده واقع شده است. سر پانکراس در سمت راست شکم قرار گرفته است.
۸. تخمدان (مختص زنان)
این عضو در زنان باعث ایجاد استروژن و پروژسترون می‌شود. این هورمون‌ها به رشد سینه‌ها در بلوغ کمک کرده، چرخه قائدگی را تنظیم می‌کند و فرد را برای حاملگی آماده می‌کند.

محل دقیق: تخمدان‌ها در پایین شکم کمی پایین‌تر از ناف و در دو طرف رحم قرار دارند.
۹. بیضه (مختص مرد‌ان)
بیضه‌ها در مردان باعث تولید تستسترون می‌شود. این هورمون به مردان کمک می‌کند تا مو‌های صورت و بدنشان در طی بلوغ رشد کند. همچنین باعث می‌شود تا آلت تناسلی مردان بزرگتر شده و در ساخت اسپرم هم نقش دارد. بیضه‌ها در سیستم تناسلی مردان قرار دارند. آن‌ها در کیسه‌ای از جنس پوست به نام کیسه بیضه جای گرفته اند.
محل دقیق: کیسه بیضه در خارج از بدن در جلوی ناحیه لگن، زیر آلت تناسلی و نزدیک ران قرار دارد.